Termin socjalizm pod względem etymologicznym wiąże się z łacińskim określeniem „societas”, a więc w dosłownym tłumaczeniu „wspólnota”. Nieprzypadkowo zdecydowano się w odniesieniu do tejże ideologii właśnie na tego rodzaju określenie.
Pojęcie socjalizmu w głównej mierze odnosi się do nurtu – doktryny politycznej. Podstawą do jej stworzenia okazała się filozofia polityczna o charakterze utopijnym, jaka krystalizowała się w latach trzydziestych oraz czterdziestych wieku dziewiętnastego. W szczególności takie poglądy dominowały we Francji tamtejszego okresu. Co więcej, charakteryzując pojęcie socjalizmu stanowiącego nadrzędny temat niniejszego artykułu, należy także wspomnieć o tym, iż termin ten stosowany jest także w odniesieniu do doktryny gospodarczej. A mianowicie, jest to nazewnictwo ideologii ekonomicznej, które bazuje na dążeniu do rozpowszechnienia za wszelką cenę świadczeń socjalnych. W rezultacie takich poczynań ma natomiast zdaniem socjalistów dojść do przejęcia pełnej kontroli i nadzoru społecznego nad gospodarką. Tenże nadzór ma z kolei prowadzony być przez organizmy państwowe, korporacyjne, spółdzielcze czy instytucje samorządowe.
Niezależnie jednak od tego, o jakim wymiarze socjalizmu mówimy, zawsze wspólna w tej ideologii i jej rozmaitych odmianach czy kontekstach jest jedna cecha- socjalizm odrzuca kapitalizm. W niektórych przypadkach w grę wchodzi częściowe jego zniesienie, ale w zdecydowanej większości nadrzędną aspiracją działaczy socjalistycznych okazuje się całkowite, zupełne wyzbycie się idei kapitalistycznych. Co natomiast ma wejść w ich miejsce? W opinii zwolenników socjalizmu, za stan idealny rozumie się upowszechnienie i wypromowanie zasad społecznej sprawiedliwości.
Pojęcie socjalizmu w kontekście filozoficznym natomiast bezpośrednio odwołuje się do myśli z przełomu osiemnastego oraz dziewiętnastego stulecia, która podejmowana była między innymi przez takich działaczy jak Robert Owen, Pierre Leroux, Charles Fourier czy też Henry de Saint – Simon.
